Σεξουαλική Εκπαίδευση στο σχολείο - Οδηγός για Εκπαιδευτικούς

Σεξουαλική Εκπαίδευση στο Σχολείο

Οι πληροφορίες του παρόντος οδηγού έχουν αντληθεί από τον ιστότοπο Teaching Sexual Health και η δημιουργία του είναι προϊόν εθελοντικής εργασίας.

Οποιαδήποτε χρήση του υλικού πρέπει να συνοδεύεται και από αναφορά στην πηγή του.

Μετάφραση – Προσαρμογή: Πατεράκη Μαρία (2022)

Η σεξουαλική υγεία ενός ατόμου περιλαμβάνει την φυσική, πνευματική, συναισθηματική και κοινωνική ευημερία σε σχέση με την σεξουαλικότητά του. Οι εκπαιδευτικοί διδάσκουν την σεξουαλική υγεία και όχι το σεξ. Διδάσκουν το ευρύτερο πλαίσιο της σεξουαλικότητας και όχι μόνο βιολογία.

Οι εκπαιδευτικοί αποτελούν πρότυπα και αξιόπιστες πηγές πληροφόρησης για τα παιδιά και τις οικογένειές τους. Οι εκπαιδευτικοί μαθαίνουν πώς να προετοιμαστούν για την διδασκαλία ενός προγράμματος σπουδών για την ανθρώπινη σεξουαλικότητα, πώς να νιώσουν πιο άνετα με το πρόγραμμα σπουδών, τι χρειάζεται να επισημάνουν στους γονείς και πώς να καταλάβουν καλύτερα τις αξίες τους.

Ορισμός βασικών κανόνων

Η ύπαρξη βασικών κανόνων βοηθά να διευκολυνθεί η ύπαρξη ενός θετικού κλίματος εντός της τάξης από την αρχή.

Η εκπαίδευση για την σεξουαλική υγεία λειτουργεί καλύτερα σε τάξεις όπου υπάρχει αμοιβαίο αίσθημα εμπιστοσύνης, ασφάλεια και άνεση. Οι βασικοί κανόνες (γνωστοί και ως συμφωνίες ομάδας) βοηθούν στη δημιουργία αυτών των αισθημάτων από την αρχή. Βασικοί κανόνες που λειτουργούν είναι αυτοί που:

• Είναι κατάλληλοι για την ηλικία και το αναπτυξιακό στάδιο των παιδιών
• Έχουν συμφωνηθεί από όλους
• Έχουν εξηγηθεί τόσο ώστε τα παιδιά να γνωρίζουν ξεκάθαρα τι να περιμένουν
• Έχουν αναρτηθεί φανερά στην τάξη σας
• Αναφέρονται στην αρχή και καθ’ όλη την διάρκεια της ενότητας για την σεξουαλική υγεία

Δημιουργήστε την λίστα με τους βασικούς κανόνες μαζί με τα παιδιά

Οι βασικοί κανόνες είναι πιο αποτελεσματικοί όταν έχουν εμπλακεί και τα παιδιά στη δημιουργία τους. Η λίστα δε χρειάζεται να είναι μεγάλη. Μπορείτε να χρησιμοποιήσετε 5 ή 10 κουκίδες που είναι αρκετές για να καλύψουν τα σημαντικά μηνύματα που θέλετε να θυμούνται τα παιδιά. Μερικά παραδείγματα που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε ως οδηγό είναι:

• Όχι προσβολές
• Αλληλοσεβασμός
• Όχι προσωπικές ερωτήσεις
• Οι ερωτήσεις είναι ευπρόσδεκτες
• Χρήση των σωστών όρων για τα σημεία του σώματος και τις πράξεις
• Χρήση συμπεριληπτικής γλώσσας
• Ακούμε όταν κάποιο άτομο μιλάει
• Οι συζητήσεις εντός της τάξης είναι εμπιστευτικές
• Ό,τι λέτε αντιπροσωπεύει την άποψή σας
• Σεβασμός στα προσωπικά όρια
• Είμαστε ευαισθητοποιημένοι ως προς την διαφορετικότητα και προσέξτε ώστε να μην κάνετε επιπόλαια σχόλια
• Είναι εντάξει να περνάμε καλά

Επισκόπηση προγραμμάτων σπουδών

Ηλικίες 9-10

Περιγράψτε τις σωματικές, τις συναισθηματικές και τις κοινωνικές αλλαγές που συμβαίνουν κατά την εφηβεία. Για παράδειγμα, έμμηνος ρήση, δευτερογενή χαρακτηριστικά φύλου, αλλαγή ταυτότητας και διάθεσης.

Ηλικίες 10-11

Αναγνωρίστε και περιγράψτε τα στάδια και τους παράγοντες που μπορούν να επηρεάσουν την ανάπτυξη του ανθρώπου από τη σύλληψη ως την γέννηση

Εξετάστε και αξιολογήστε τους παράγοντες κινδύνου που συνδέονται με την έκθεση σε ασθένειες που μεταδίδονται μέσω του αίματος. Θέματα όπως: HIV/AIDS, ηπατίτιδα Β/C, κοινή χρήση βελονών, piercing, τατουάζ, προσφορά βοήθειας σε άτομο που αιμορραγεί, έναρξη σεξουαλικής ζωής.

Ηλικίες 11-12

Εξετάστε την ανθρώπινη αναπαραγωγική διαδικασία και αναγνωρίστε τις παρανοήσεις που συνδέονται με την σεξουαλική ανάπτυξη.

Αναγνωρίστε την επίδραση που έχει η κοινωνική επιρροή στη σεξουαλικότητα, στους έμφυλους ρόλους και στην ισότητα. Για παράδειγμα, μέσα και κουλτούρα.

Εξετάστε τις επιρροές στις προσωπικές αποφάσεις για την υπεύθυνη σεξουαλική συμπεριφορά.

Εξετάστε την αποχή και τις αποφάσεις για αναβολή της σεξουαλικής δραστηριότητας ως υγιείς επιλογές.

Ηλικίες 12-13

Αναγνωρίστε και δεχτείτε ότι η τα άτομα βιώνουν με διαφορετικούς ρυθμούς την σωματική, συναισθηματική, σεξουαλική και κοινωνική ανάπτυξη

Ορίστε τα σημάδια, τις μεθόδους και τις συνέπειες διαφόρων τύπων κακοποίησης. Όπως, παραμέληση, σωματική κακοποίηση, συναισθηματική και σεξουαλική.

Αναγνωρίστε και περιγράψτε τις ευθύνες και τις συνέπειες που συνδέονται με την συμμετοχή σε μια σεξουαλική σχέση.

Περιγράψτε τα συμπτώματα, τις συνέπειες, τις θεραπείες και την πρόληψη για τις κοινώς Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενες Λοιμώξεις. Για παράδειγμα, χλαμύδια,  HPV, έρπητας, γονόρροια, ηπατίτιδα B/C, HIV.

Αναγνωρίστε και περιγράψτε βασικού τύπου μέσα πρόληψης. Για παράδειγμα, την αποχή, τα προφυλακτικά, κολπικό αφρό, αντισυλληπτικά χάπια.

Ηλικίες 13-14

Εφαρμόστε στρατηγικές διαχείρισης όταν αντιμετωπίζετε διαφορετικούς ρυθμούς σωματικής, συναισθηματικής και κοινωνικής ανάπτυξης. Για παράδειγμα, θετική προσωπική επικοινωνία.

Αξιολογήστε τις συνέπειες της σεξουαλικής κακοποίησης για το θύμα και αυτές που συνδέονται με αυτό.

Ορίστε τις πρακτικές ασφαλούς σεξ. Για παράδειγμα, επικοινωνία με το/τη σύντροφο, διατήρηση της αποχής, περιορισμένοι/-ες σύντροφοι, πρόσβαση/χρήση προφυλακτικών/μέτρων πρόληψης με κατάλληλο τρόπο.

Αναγνωρίστε και περιγράψτε τις ευθύνες και τις πηγές που συνδέονται με την εγκυμοσύνη και την γονεϊκότητα.

Αναπτύξτε στρατηγικές που διευθετούν παράγοντες για την πρόληψη ή τη μείωση σεξουαλικού κινδύνου. Για παράδειγμα, αποχή από ουσίες και αλκοόλ, ραντεβού σε ομάδες, χρήση θετικής συμπεριφοράς.

Ηλικίες 14-17

Εξετάστε την σχέση μεταξύ δέσμευσης και εγγύτητας σε όλα τα επίπεδα:

• Αναγνωρίστε τις προσδοκίες και τις δεσμεύσεις σε ποικίλες σχέσεις
• Εξετάστε το εύρος των συμπεριφορών για την διαχείριση της σεξουαλικής εμπλοκής
• Περιγράψτε πώς οι προσωπικές αξίες παίζουν ρόλο στις σχέσεις
• Εξηγήστε τον ρόλο της εμπιστοσύνης και τρόπους να υπάρξει εμπιστοσύνη σε μία σχέση
• Αναπτύξτε στρατηγικές για την διαχείριση της ζήλιας

Εξετάστε τις πτυχές της υγιούς σεξουαλικότητας και της υπεύθυνης σεξουαλικής συμπεριφοράς

• Εξηγήστε τη συνεχή ευθύνη για την σεξουαλική υγεία
• Εξετάστε το εύρος των συμπεριφορών και των επιλογών όσον αφορά την σεξουαλική έκφραση
• Περιγράψτε υγιείς σεξουαλικές πράξεις και επιλογές, συμπεριλαμβανομένης και της αποχής
• Αναλύστε στρατηγικές για την επιλογή υπεύθυνης και σεξουαλική έκφραση που να εκφράζει σεβασμό
• Περιγράψτε τους τρόπους με τους οποίους οι προσωπικές αξίες επιδρούν στις επιλογές
• Αξιολογήστε τις συνέπειες του να είναι κανείς σεξουαλικά ενεργός

Χρησιμοποιήστε σχέδια μαθημάτων   

Στα σχέδια μαθημάτων χρησιμοποιήστε συμπεριληπτική γλώσσα, διαγράμματα, ανάθεση εργασιών και άλλα.

Συμπεριληπτική γλώσσα

Η γλώσσα έχει σημασία. Η συμπεριληπτική γλώσσα χρησιμοποιείται για να συμπεριλάβει όλα τα φύλα και όλους τους σεξουαλικούς προσανατολισμούς. Η χρήση συμπεριληπτικής γλώσσας:

• Δημιουργεί σχολικά περιβάλλοντα τα οποία είναι πιο ασφαλή, εκφράζουν σεβασμό και κάνουν να παιδιά, τις οικογένειές τους και το προσωπικό να νιώθουν ευπρόσδεκτοι.
• Είναι πιο σαφής
• Κάνει την γνώση πιο προσβάσιμη από όλα τα παιδιΟδηγεί σε καλύτερη μάθηση και είναι πιο αποτελεσματική κοινωνικά για όλα τα παιδιά

Η συμπεριληπτική γλώσσα χρησιμοποιείται όταν το κοινωνικό φύλο του ατόμου δεν είναι γνωστό ή όταν η συζήτηση γίνεται με μια ομάδα ατόμων διαφόρων φύλων. Στα σχέδια μαθήματος εμφανίζεται συχνά όταν περιγράφεται ένα σενάριο στο οποίο το κοινωνικό φύλο ενός προσώπου δεν ορίζεται κι έτσι κάθε ταυτότητα φύλου μπορεί να ταιριάζει σε αυτή την περιγραφή. Κάτι τέτοιο περιλαμβάνει τη λέξη «αυτό» ως αντωνυμία ενικού. Μπορεί να φαίνεται περίεργο στην αρχή, αλλά η χρήση αυτής της λέξης θα κάνει το κάθε άτομο να νιώσει ότι συμπεριλαμβάνετε στην τάξη και στο μάθημά σας. Η χρήση άλλων λέξεων που υποδηλώνουν αρσενικό ή θηλυκό δίνει την εντύπωση ότι το φύλο είναι μια δυαδική κατασκευή, η οποία δεν είναι συμπεριληπτική για όλες τις ταυτότητες φύλου. Ακόμα, σε παραδείγματα ή σενάρια χρησιμοποιήστε και ονόματα που να συμπεριλαμβάνουν κι άλλες εθνικότητες και κουλτούρες.

Διαγράμματα

Τα διαγράμματα μπορεί να γίνουν ιδιαίτερα χρήσιμο εργαλείο στη διδασκαλία της ανατομίας και της φυσιολογίας. Ωστόσο, τα παιδιά χρειάζονται βοήθεια για να ερμηνεύσουν αυτά που αναπαριστά ένα διάγραμμα. Γενικά, η παρουσίαση εξωτερικών (έξω από το σώμα) διαγραμμάτων πρώτα και ακολούθως η παρουσίαση εσωτερικών (μέσα στο σώμα) που συμπεριλαμβάνει όλο το σώμα θα βοηθήσει τα παιδιά να καταλάβουν τι βλέπουν, πριν από την λεπτομερή παρουσίαση ενός οργάνου, ενός συστήματος ή μιας περιοχής.

 Ανάθεση εργασιών στο σπίτι

Κάποια σχέδια μαθήματος μπορεί να περιλαμβάνουν εργασίες για το σπίτι. Η πλειονότητα είναι αυτές που θα βοηθήσουν να ξεκινήσει μια συζήτηση στο σπίτι με την οικογένεια του παιδιού. Παρότι τα περισσότερα παιδιά και οι οικογένειές τους θα ωφεληθούν από την ανοιχτή συζήτηση για την σεξουαλικότητα και τη σεξουαλική υγεία, υπάρχουν φορές που αυτό δεν ισχύει. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί κακοποιείται από γονέα, η εργασία για τους τύπους της κακοποίησης και το πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ένα άτομο που κακοποιείται, ίσως είναι επικίνδυνο να ολοκληρωθεί από αυτό το παιδί. Θα μπορούσατε να έχετε εναλλακτικές επιλογές εργασιών ή να ενημερώσετε τα παιδιά ότι οι εργασίες είναι προαιρετικές, προκειμένου να ικανοποιήσετε τις ανάγκες των παιδιών.

Άσκηση φροντίδας με γνώση τραύματος (Trauma-Informed Care^[1])

Μερικά παιδιά ίσως έχουν τραυματικές εμπειρίες και αυτές μπορεί να έχουν αντίκτυπο στη μάθησή τους, στη συμπεριφορά τους στο σχολείο και στις σχέσεις τους. Η άσκηση φροντίδας με γνώση τραύματος είναι μια προσέγγιση για όλο το σχολείο, ώστε να δημιουργήσει ένα περιβάλλον όπου όλα τα παιδιά θα αισθάνονται ασφάλεια και υποστήριξη.

 Σχέδια μαθημάτων ποικίλων ικανοτήτων

Τα παιδιά με σωματικές και αναπτυξιακές δυσκολίες βιώνουν τις σωματικές, κοινωνικές και συναισθηματικές αλλαγές που σχετίζονται με την εξέλιξή τους σε υγιή ενήλικα. Ωστόσο, πολλά παιδιά χάνουν τη σεξουαλική εκπαίδευση και έχουν κενά στη γνώση και την κατανόηση σχετικά με το πώς να αντιμετωπίσουν τις αλλαγές της εφηβείας και πώς να αναπτύξουν υγιείς σχέσεις.

Ακολουθούν κάποιες προτάσεις και στρατηγικές για την διδασκαλία της ανθρώπινης σεξουαλικότητας στα παιδιά σας:

• Διασφαλίστε τον ορισμό βασικών κανόνων πριν ξεκινήσετε τα μαθήματά σας. Η διδασκαλία της σεξουαλικής υγείας είναι πιο αποτελεσματική σε μια τάξη όπου υπάρχει το κοινό αίσθημα της ασφάλειας, της εμπιστοσύνης και της άνεσης.
• Όποτε είναι δυνατό χρησιμοποιήστε καθημερινά αντικείμενα και παραδείγματα, όπως εργαλεία υγιεινής όταν μιλάτε για την εφηβεία και ασκήστε συνήθειες υγιεινής στο σχολείο.
• Για να βοηθήσετε τα παιδιά να αναπτύξουν δεξιότητες, χρησιμοποιήστε παιχνίδια ρόλων, βιωματικές ευκαιρίες και σενάρια επίλυσης προβλήματος. Για παράδειγμα, τα παιδιά που μαθαίνουν για τον ιδιωτικό και τον δημόσιο χώρο μπορούν να περιηγηθούν στο σχολείο και να αναγνωρίσουν ποιες περιοχές είναι δημόσιες και ποιες ιδιωτικές και τα είδη συμπεριφοράς και τις πράξεις που είναι κατάλληλες σε κάθε περιοχή.
• Συμπεριλάβετε τις οικογένειες ή τους/τις κηδεμόνες των παιδιών γνωστοποιώντας τους ποια θέματα καλύπτετε στο σχολείο και προτείνετέ τους δραστηριότητες για το σπίτι που θα ενισχύσουν τις γνώσεις από την τάξη. Για παράδειγμα, τα παιδιά μπορούν να αναγνωρίσουν ιδιωτικές και δημόσιες περιοχές στο σπίτι.
• Η σεξουαλικότητα είναι μόνο ένα κομμάτι της συνολικής υγείας και η ευημερία μπορεί εύκολα να συνδεθεί με άλλα θέματα. Για παράδειγμα, όταν γίνεται συζήτηση για τις αλλαγές στην εφηβεία, συμπεριλάβετε συζητήσεις και δραστηριότητες για την υγιεινή διατροφή και την δραστήρια ζωή ως παράγοντες που συμβάλουν στην ανάπτυξη των παιδιών.

Το κουτί ερωτήσεων μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως μέσο ενθάρρυνσης των παιδιών να κάνουν ερωτήσεις ιδιωτικά. Σε περίπτωση που υπάρχουν παιδιά που δεν γράφουν ή δεν διαβάζουν μπορεί να προσαρμοστεί αυτή η δυνατότητα με την βοήθεια άλλων εκπαιδευτικών.

Εκπαιδευτικές Μέθοδοι

Τα παιδιά συμμετέχουν όταν οι εκπαιδευτικές μέθοδοι δίνουν έμφαση στην ενεργητική και βιωματική μάθηση. Όπως και σε άλλες περιοχές του προγράμματος σπουδών, η χρήση του παιχνιδιού ρόλων, οι μικρές ομάδες, η συζήτηση στην τάξη και τα βίντεο, μπορούν ζωντανέψουν το πρόγραμμα σπουδών της εκπαίδευσης για την σεξουαλική υγεία. Επίσης, βοηθά τα παιδιά να διερευνήσουν το περιεχόμενο και να κατανοήσουν πώς συνδέεται με τις ιδέες, τις αξίες και τις εμπειρίες τους. Αυτές οι δραστηριότητες συχνά θα ενθαρρύνουν το άνοιγμα υπέροχων συζητήσεων και τις πολλές ερωτήσεις. Να θυμάστε πάντα να χρησιμοποιείτε βασικούς κανόνες κατά την διαδικασία.

Μάθηση μέσω διαδικτύου

Εν μέσω της πανδημίας της COVID-19, οι εκπαιδευτικοί, οι εκπαιδευτές/-τριες και τα παιδιά αναγκάστηκαν, σε κάποιες περιπτώσεις πολλές φορές, να μεταβούν στη μάθηση μέσω διαδικτύου. Εξαιτίας αυτού, πολλοί/-ες εκπαιδευτικοί και εκπαιδευτές/-τριες ίσως ασκούν για πρώτη φορά την εκπαίδευση για την σεξουαλική υγεία. Η διδασκαλία της Συμπεριληπτικής- Ολοκληρωμένης Εκπαίδευσης για τη σεξουαλική υγεία μέσω ίντερνετ απαιτεί προσαρμοσμένη προσέγγιση, η οποία περιλαμβάνει την παροχή ασφαλούς, υποστηρικτικού εικονικού περιβάλλοντος.

Στην άσκηση εκπαίδευσης για τη σεξουαλική υγεία μέσω διαδικτύου, πολλές από τις καλές πρακτικές που εφαρμόζονται στην τάξη πρέπει να ληφθούν υπόψη με κάποιες προσθήκες:

• Δημιουργήστε ένα πλάνο: Αναγνωρίστε ότι η εκπαίδευση μέσω ίντερνετ είναι πιο δύσκολη σωματικά, συναισθηματικά και νοητικά για τα παιδιά και τους/τις εκπαιδευτικούς. Στοχεύστε στη μείωση της ποσότητας του περιεχομένου στο μισό όταν διδάσκετε μέσω ίντερνετ και προσπαθήστε να ομαδοποιήσετε παρόμοια θέματα, ίσως χρειαστεί να αυξήσετε τον αριθμό των μαθημάτων για την εκπαίδευση της σεξουαλικής υγείας, ώστε να πετύχετε τους στόχους σας. Λάβετε υπόψη σας ότι μπορεί να προκύψουν τεχνικά προβλήματα και έχετε έτοιμο ένα εναλλακτικό σχέδιο.
• Ενημερώστε εκ των προτέρων γονείς/κηδεμόνες: Όπως θα κάνατε και στη δια ζώσης διδασκαλία, ενημερώστε τους γονείς/κηδεμόνες για το τι θα παρέχει η εκπαίδευση για τη σεξουαλική υγεία και συμπεριλάβετε βασικές πληροφορίες για τα θέματα που θα συζητηθούν στην διαδικτυακή τάξη. Εάν είναι δυνατό, βοηθήστε τους γονείς να μάθουν πώς θα προσφέρουν στα παιδιά τους έναν ιδιωτικό και ασφαλή χώρο για να μάθουν.
• Ορίστε βασικούς κανόνες: Όπως θα κάνατε και στη φυσική τάξη, προτρέψτε τα παιδιά να συμμετάσχουν στην ανάπτυξη βασικών κανόνων, λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιαιτερότητες του διαδικτυακού περιβάλλοντος (π.χ. χρήση ανωνυμίας αν είναι δυνατό, χρήση του chat ή και των μηνυμάτων, χρήση κάμερας).
• Ξεκινήστε με μια πλούσια εισαγωγή και μια διασκεδαστική δραστηριότητα: Συστήστε το θέμα, όπως και τον εαυτό σας, τις αντωνυμίες που σας εκφράζουν και τις προσδοκίες για το μάθημα. Ξεκινήστε με μια διαδραστική, μία διασκεδαστική δραστηριότητα όπως «Τι γεύση έχει η μέρα σας – γλυκιά, πικάντικη, αλμυρή ή ξινή;» μπορεί να μειώσει την ένταση και να σας δώσει μια ιδέα για το πού βρίσκονται τα παιδιά.
• Συντονίστε διαδικτυακές συζητήσεις ανάμεσα στα παιδιά: Βεβαιωθείτε ότι το διαδικτυακό περιβάλλον αποκλείει κακοποιητικές και εκφοβιστικές συμπεριφορές. Παραδείγματα διαδικτυακής κακοποίησης περιλαμβάνουν τη διάδοση φημών ή τα αστεία σε βάρος κάποιου ατόμου ή την αποστολή απειλητικών μηνυμάτων και παρενόχληση. Αντιδράστε άμεσα σε διαλόγους που δείχνουν ασέβεια και αν είναι αδύνατο να αντιδράσετε ή η συνομιλία κλιμακώνεται, απενεργοποιήστε την λειτουργία του chat.
• Δώστε τις ευκαιρίες στα παιδιά να κάνουν ερωτήσεις ανώνυμα: Φτιάξτε μια διαδικτυακή έκδοση του κουτιού ερωτήσεων, που θα ενθαρρύνει τα παιδιά να κάνουν ερωτήσεις για την σεξουαλική υγεία. Τα παιδιά μπορεί να νιώθουν πιο άνετα να κάνουν ερωτήσεις διαδικτυακά, ανώνυμα (π.χ. χρησιμοποιήστε Google Forms κοινοποιώντας τον σύνδεσμο στα παιδιά)
• Χρησιμοποιήστε ένα εύρος μεθόδων για να δημιουργήσετε ενεργητικά ευκαιρίες μάθησης και αλληλεπίδρασης: Χρησιμοποιήστε μια ποικιλία από μέσα και πλατφόρμες αλληλεπίδρασης στο διαδίκτυο για κάθε τάξη (π.χ. breakout rooms, chat, σχόλια, κουίζ)
• Συνδέστε τα παιδιά με έγκυρες διαδικτυακές πηγές για την εκπαίδευση σχετικά με τη σεξουαλική υγεία
• Θυμηθείτε, μπορείτε να το κάνετε! Το ίδιο που σας κάνει καλό/-η εκπαιδευτή/-τρια, σας κάνει και καλό/-η εκπαιδευτή/-τρια για την καλή σεξουαλική υγεία, είτε είστε στη φυσική τάξη είτε στην διαδικτυακή. Χτίστε την σχέση σας με τα παιδιά χρησιμοποιώντας την οπτική επαφή με την κάμερά σας, χρησιμοποιήστε την γλώσσα του σώματός σας όπως καταφατικές κινήσεις με το κεφάλι και εκφράσεις του προσώπου για να δείξετε ότι συμμετέχετε στην επικοινωνία.

Συμβουλές για την ασφάλεια σε διαδικτυακό μάθημα:

Να είστε σε ετοιμότητα για σημάδια τραύματος και δυσφορίας. Μπορεί να είναι δύσκολο να το αξιολογήσετε, αλλά μπορείτε να έχετε το νου σας σε πράγματα όπως τα παιδιά να υποδεικνύουν ότι δεν έχουν ασφαλή χώρο για να συμμετάσχουν σε αυτήν την εκπαίδευση ή να μην ασχολούνται με το περιεχόμενο. Αντιμετωπίστε άμεσα τυχόν ανησυχίες που μπορεί να έχετε. Προσφέρετε συνεχώς υποστήριξη (π.χ. ενσωματώστε πηγές στην υπογραφή του email σας)

Ενθαρρύνετε, αλλά μην απαιτείτε την χρήση καμερών. Χρησιμοποιήστε και ενισχύστε τους βασικούς κανόνες.

Ξεκαθαρίστε ότι οι εκπαιδευτικοί και τυχόν καλεσμένες/-οι επισκέπτριες/-τες τους θα είναι τα μόνα ενήλικα άτομα που θα είναι παρόντα.

Παιχνίδια ρόλων

Τα παιχνίδια ρόλων μας μαθαίνουν πώς να χειριστούμε μια κατάσταση με τον καλύτερο τρόπο μέσω της άσκησης σεναρίων και μέσω της εφαρμογής διαφορετικών τρόπων προσέγγισής τους. Αναπαριστώντας τα σενάρια, προβλήματα και θέματα σε ένα ασφαλές πλαίσιο βοηθά στην ανάπτυξη δεξιοτήτων λήψης αποφάσεων. Τα παιχνίδια ρόλων βελτιώνουν την αυτοπεποίθηση και παίζουν ρόλο στη συμπεριφορά του παιδιού στην εκπαίδευση για τη σεξουαλική υγεία. Όταν ετοιμάζετε ένα σενάριο, είναι σημαντικό η δομή του να δίνει έμφαση στην υγιή σεξουαλικότητα και να ενισχύει τις βασικές έννοιες που θέλετε να μάθει το παιδί, όπως η απουσία διαπραγμάτευσης.

Τα παιχνίδια ρόλων:

• Επιτρέπουν στα παιδιά να συμπεράνουν ότι οι ρόλοι των άλλων ανθρώπων τους βοηθούν να μάθουν και να καταλάβουν την διαφορετική οπτική των άλλων
• Επιτρέπουν στα παιδιά να εξερευνήσουν με ασφάλεια σενάρια και λύσεις
• Τείνουν να κινητοποιούν τα παιδιά προς τη μάθηση
• Προάγουν και αναπτύσσουν κριτική και δημιουργική σκέψη, συμπεριφορές, αξίες και κοινωνικές δεξιότητες

Διαδικασία

1. Προετοιμάστε το παιχνίδι ρόλων από πριν

• Αποφασίστε σχετικά με το αν:
• θα χρησιμοποιήσετε παιδιά που θα προσφερθούν εθελοντικά (ο/η εκπαιδευτικός δεν χρειάζεται να έχει ρόλο)
• θα χρησιμοποιήσετε ζεύγη/μικρές ομάδες, με κάθε παιδί να έχει έναν ρόλο
• θα χρησιμοποιήσετε ζεύγη/μικρές ομάδες με ρόλους και παρατηρητές
• θα μοντελοποιήσετε τη δεξιότητα με ένα σενάριο
• Θα δημιουργήστε ένα υποθετικό πρόβλημα, κατάσταση ή γεγονός που παρουσιάζει την πραγματικότητά τους
• Θα ορίσετε το πρόβλημα, την κατάσταση και τους ρόλους ξεκάθαρα

2. Δώστε ξεκάθαρες οδηγίες

• Συμπεριλάβετε ένα μικρό χρονικό διάστημα για τα ζεύγη/μικρές ομάδες ώστε να σχεδιάζουν και να προβάρουν το παιχνίδι ρόλων

3. Δραματοποιήστε τα παιχνίδια ρόλων

• Τα παιδιά ακολουθούν τη διαδικασία που περιγράφει ο/η εκπαιδευτικός
• Εκτός αν παίζει ο/η εκπαιδευτικός κάποιον ρόλο, βοηθάει να περιφέρεται στο δωμάτιο και να παρακολουθεί πώς τα παιδιά εκτελούν το παιχνίδι ρόλων και να καθοδηγεί τα παιδιά που κάπου μπορεί να έχουν κολλήσει.
• Τα παιδιά ίσως χρειαστεί να επαναλάβουν το παιχνίδι ρόλων αλλάζοντας ρόλους ή αναθεωρώντας τις απαντήσεις τους.

4. Συζήτηση (σε μικρές ομάδες και σε ολόκληρη την τάξη)

• Ξεκινήστε δίνοντας στα παιδιά την ευκαιρία να μιλήσουν για τα συναισθήματα που είχαν κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού ρόλων.
• Δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να αναγνωρίσουν τις δεξιότητες που σχετίζονται με την σεξουαλική υγεία και εμφανίζονται κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού ρόλων.
• Μιλήστε σχετικά με το τι δυναμώνει ή αποδυναμώνει αυτές τις δεξιότητες (π.χ. γλώσσα σώματος)
• Μιλήστε σχετικά με το πώς αυτό το παιχνίδι ρόλων είναι ή δεν είναι παρόμοιο με την πραγματική ζωή.
• Μιλήστε για τους τρόπους με τους οποίους ένα παιδί μπορεί να χρησιμοποιήσει αυτές τις δεξιότητες για την σεξουαλική υγεία σε καταστάσεις της πραγματικής ζωής.

Εναλλακτικές της παραδοσιακής διαδικασίας

Δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να γράψουν τα σενάρια των παιχνιδιών ρόλων αλλά μην τα δραματοποιήσετε

• Δώστε στα παιδιά την ευκαιρία να γράψουν τις αντιδράσεις και μετά το παιχνίδι ρόλων μπροστά στην τάξη
• Πείτε στα παιδιά να κάνουν μια λίστα προκλήσεων και πείτε τους να τις διαβάσουν στην τάξη και πείτε σε κάθε παιδί να δώσει μια αντίδραση.
• Πείτε στα παιδιά να αναπτύξουν και να δραματοποιήσουν τα έργα

Συμβουλές για τα παιχνίδια ρόλων

• Για να βοηθήσετε ένα παιδί να αναπτύξει αυτοπεποίθηση, προσπαθήστε να εισάγετε αναγνώσεις πριν από την εκτέλεση των παιχνιδιών ρόλων, ώστε να εισάγετε καινούργια γνώσξ και εμπειρίες.
• Ξεκινήστε με αρκετά εύκολες καταστάσεις και προχωρήστε σε πιο σύνθετες.
• Να θυμάστε ότι μερικά παιδιά μπορεί να νιώσουν απειλή ή ανησυχία. Η χρήση του χιούμορ μπορεί να βοηθήσει τα παιδιά να νιώσουν πιο άνετα.
• Μην κάνετε το θέμα τόσο αφηρημένο ή πολύπλοκο και χάσουν τα παιδιά το νόημα.
• Αν τα παιδιά δυσκολεύονται να κατανοήσουν ποιες δεξιότητες υποδεικνύουν θετικές συμπεριφορές που συνδέονται με τη σεξουαλική υγεία, πείτε τους να παρακολουθήσουν επιτυχημένα πρότυπα ή μπορείτε να τους ζητήστε να προτείνουν άλλους τρόπους για να γίνει αυτό.
• Αν δοκιμάστε μια άσκηση που δεν έχει σενάριο βεβαιωθείτε ότι αποτελεί τη σωστή προσέγγιση για το επίπεδο άνεσης στο οποίο βρίσκονται τα παιδιά.

Μικρές Ομάδες

Η αλληλεπίδραση είναι ισχυρό μαθησιακό εργαλείο. Οι δεξιότητες συνεργασίας, επίλυσης προβλημάτων, διαπραγμάτευσης και κριτικής ικανότητας που χρειάζονται για την δουλειά σε μικρές ομάδες είναι και κομμάτι των δεξιοτήτων που χρειάζεται να αναπτύξουν τα παιδιά στο πλαίσιο της σεξουαλικής υγείας.

Τα θετικά των μικρών ομάδων

Όταν τα παιδιά δουλεύουν σε μικρές ομάδες, σκέφτονται πάνω σε μια ιδέα, την παρουσιάζουν στα υπόλοιπα άτομα ώστε να την κατανοήσουν και συχνά ανταλλάσσουν ιδέες και την οπτική τους. Τα παιδιά μαθαίνουν πιο γρήγορα, θυμούνται καλύτερα όσα έχουν μάθει και τείνουν να γίνουν πιο θετικά ως προς το μάθημα.

Έτσι:

• Ενθαρρύνονται οι θετικές συμπεριφορές στο πλαίσιο της σεξουαλικής υγείας.
• Αυξάνεται η αυτοπεποίθηση.
• Προάγεται η διανοητική ανάπτυξη.
• Αυξάνεται η προσωπική και κοινωνική ανάπτυξη του παιδιού.

Διαδικασία

Δεν υπάρχει «σωστός» τρόπος προσέγγισης για τις δραστηριότητες των μικρών ομάδων όταν διδάσκεται η σεξουαλική υγεία. Πρέπει να επιλέξτε μοντέλα και μεθόδους που ταιριάζουν στον τρόπο που διδάσκετε, στα παιδιά και στο περιεχόμενο του μαθήματος. Ακολουθώντας μερικά βασικά βήματα στην αρχή θα βοηθήσει τις δραστηριότητες των μικρών ομάδων να γίνουν πιο αποτελεσματικές.

Θετική αλληλεξάρτηση

Τα παιδιά χρειάζεται να δουλεύουν συνεργατικά με κάθε μέλος της ομάδας και να συμβάλλουν στην επίτευξη του στόχου. Ίσως πρέπει να βρείτε έναν τρόπο να σπάσετε τον πάγο πριν ξεκινήσει το μάθημα, ώστε να βοηθήσετε τα παιδιά να νιώσουν άνετα με το θέμα.

Κοινωνικές δεξιότητες

Δουλειά σε μικρές ομάδες σημαίνει ότι τα παιδιά πρέπει να ακούν το ένα το άλλο, να κάνουν ερωτήσεις, να ξεκαθαρίσουν τα θέματα και να επανατοποθετήσουν την οπτική τους. Έχετε διδάξει στα παιδιά σας αυτές τις δεξιότητες μέσω της παρουσίασης και των οδηγιών σας όλη τη χρονιά, με το να:

• Ακούτε όταν μιλούν άλλα άτομα.
• Διατηρείτε την οπτική επαφή και την θετική γλώσσα του σώματος.
• Ενθαρρύνετε και να δείχνετε τον σεβασμό.
• Μιλάτε ήπια χωρίς επιθετικότητα.

Όταν διδάσκετε τη σεξουαλική υγεία, οι δεξιότητες αυτές είναι επιπλέον σημαντικές. Αυτό συμβαίνει γιατί τα παιδιά μπορεί να καλύπτουν την αμηχανία τους για το περιεχόμενο με άσχημες συμπεριφορές που υποδεικνύουν αδύναμες κοινωνικές δεξιότητες. Ξεκάθαροι και ευθείς βασικοί κανόνες θα βοηθήσουν τα παιδιά να θυμούνται να χρησιμοποιούν τις κοινωνικές τους δεξιότητες όταν δουλεύουν στις μικρές ομάδες.

Ομαδική επεξεργασία

Όπως και σε πολλές άλλες θεματικές περιοχές, τα παιδιά θα έχουν ένα μεγάλο εύρος αντιδράσεων στο περιεχόμενο. Είναι σημαντικό τα παιδιά να νιώθουν ασφαλή να μοιραστούν τις ιδέες τους και να ξέρουν πώς να διαφωνούν δείχνοντας σεβασμό χωρίς να πληγώνουν τα άλλα άτομα. Οδηγήστε τα παιδιά να σκεφτούν τους θετικούς τρόπους με τους οποίους δούλεψαν ως ομάδα για να πετύχουν τον στόχο τους. Αυτό βοηθά να γίνει η διαδικασία πιο ξεκάθαρη και αναπτύσσει τις μαθησιακές τους δεξιότητες για τη συνεργασία, και αυξάνει τις θετικές δεξιότητες που συνδέονται με τη σεξουαλική υγεία.

Είδη δραστηριοτήτων για μικρές ομάδες

Σκεφτείτε – Συνδυάστε – Μοιραστείτε: Τα παιδιά δουλεύουν ανεξάρτητα για να καταγράψουν σκέψεις και ιδέες για ένα θέμα και έπειτα μοιράζονται αυτές τις ιδέες με κάποιο άτομο που συνεργάζονται. Οι συνεργάτες κάνουν ερωτήσεις μεταξύ τους για να βεβαιωθούν ότι έχουν κατανοήσει πλήρως.

Παζλ: Χωρίστε την τάξη σε ομάδες. Αναθέστε σε κάθε ομάδα ένα ξεχωριστό θέμα. Όλα τα άτομα σε κάθε γκρουπ πρέπει να γνωρίζουν πολύ καλά το θέμα μέχρι το τέλος του χρόνου που έχει δοθεί. Φτιάξτε νέες ομάδες που θα αποτελούνται από ένα μέλος κάθε αρχικής ομάδας. Τα «ειδικά» μέλη θα μοιραστούν ευρήματα από διάφορα θέματα που είχαν τεθεί στις αρχικές ομάδες με τα μέλη των νέων ομάδων.

Συλλογικές έρευνες: Τα παιδιά δουλεύουν για να παράγουν ένα ομαδικό έργο. Μπορεί να συμβάλλουν στην επιλογή του έργου.

Ο κύκλος των φωνών: Στα παιδιά δίνεται ένα θέμα και μερικά λεπτά να οργανώσουν τις σκέψεις τους. Κάθε παιδί έχει αδιάκοπο χρόνο να μιλήσει στη μικρή ομάδα του. Σε κάθε παιδί πρέπει να δοθεί η σωστή ποσότητα χρόνου και πρέπει να προσαρμοστεί σε αυτή. Αφού όλα τα παιδιά είχαν τον χρόνο τους, η ομάδα μπορεί να συζητήσει για το θέμα. Κατά τη διάρκεια αυτού του χρόνου, τους επιτρέπεται μόνο να αναπτύξουν κάτι που ειπώθηκε από ένα άλλο μέλος της ομάδας, όχι τις ιδέες τους.

Χιονοπόλεμος: Τα παιδιά χωρίζονται σε ζεύγη, με κάθε ζεύγος να έχει το ίδιο υλικό για ένα θέμα που άπτεται της σεξουαλικής υγείας. Μετά συνδέονται με άλλο ζεύγος για να συγκρίνουν και να αντιπαραβάλουν τις διαφορές στην αντίληψή τους. Οι ομάδες συνδυάζονται ξανά και επαναλαμβάνουν την διαδικασία της σύγκρισης-αντιπαραβολής.

Συμβουλές για τις μικρές ομάδες

• Δουλέψτε άμεσα προς έναν ξεκάθαρο στόχο ή στόχους.
• Οι εργασίες πρέπει να είναι συγκεκριμένες και η περιγραφή τους να είναι λεπτομερής.
• Δώστε σε κάθε ομάδα μια συγκεκριμένη εργασία (καθοδήγηση, καταγραφή, έρευνα, παρακολούθηση κ.α.).
• Οι ομάδες πρέπει να είναι ανεξάρτητες – βασιστείτε σε όλα τα μέλη των ομάδων για την επίτευξη του στόχου.
• Δώστε στις ομάδες τον χώρο όπου θα μπορούν να δουλέψουν πρόσωπο με πρόσωπο χωρίς να διακόπτετε.
• Παρακολουθήστε την ομάδα από κοντά κατά την διάρκεια των ομαδικών δραστηριοτήτων για να βεβαιωθείτε. ότι τα παιδιά κινούνται εντός της εργασίας τους και δεν ξεφεύγουν από τον στόχο.
• Ενισχύστε την θετική συμβολή και τον στοχασμό στο τέλος κάθε μαθήματος.

Κουτί Ερωτήσεων

Το Κουτί Ερωτήσεων είναι ένα εργαλείο το οποίο ενισχύει τη μάθηση επιτρέποντας στα παιδιά να υποβάλουν ερωτήσεις ανώνυμα. Χρησιμοποιώντας ένα Κουτί Ερωτήσεων σας δίνεται ο χρόνος να εξετάσετε τις ερωτήσεις και να βεβαιωθείτε ότι νιώθετε άνετα να απαντήσετε με τρόπο κατάλληλο για την ηλικία των παιδιών στα οποία διδάσκετε, και ότι ξέρετε τις απαντήσεις.

Για να χρησιμοποιήσετε το Κουτί Ερωτήσεων αποτελεσματικά, λάβετε υπόψη σας τα ακόλουθα:

• Ζητήστε από κάθε παιδί να γράψει μια ερώτηση σε πανομοιότυπα χαρτάκια.
• Αν κάποιο παιδί δεν έχει κάτι να ρωτήσει, μπορεί να γράψει ένα σχόλιο σχετικά με το μάθημα ή να γράψει «Δεν έχω ερώτηση».
• Συλλέξτε τις ερωτήσεις στο τέλος του μαθήματος.

• Διαβάστε τις μετά το μάθημα και ετοιμάστε τις απαντήσεις που θα δώσετε στο επόμενο μάθημα.

Όταν απαντάτε τις ερωτήσεις:

• Ομαδοποιήστε τις όμοιες ερωτήσεις
• Διαβάστε την ερώτηση στην τάξη όπως έχει γραφτεί
• Αν κάποια ερώτηση είναι προσωπική δεν χρειάζεται να την διαβάσετε στην τάξη ή να την απαντήσετε. Μπορείτε να πείτε κάτι όπως: «Υπάρχουν δύο ερωτήσεις εδώ σχετικά με την δική μου σεξουαλική εμπειρία. Θα ήθελα να επισημάνω τους βασικούς κανόνες που φτιάξαμε μαζί την πρώτη μέρα, όπου δεν επιτρέπεται συζήτηση για τις προσωπικές μας εμπειρίες. Περιμένω από όλα τα άτομα να ακολουθήσουν αυτόν τον κανόνα και όταν υποβάλουν ερωτήσεις.
• Ορίστε τις λέξεις συμπεριλαμβάνοντας και την αργκό και συνεχίστε να χρησιμοποιείτε τη σωστή ορολογία. Για παράδειγμα, αν ένα παιδί ρωτήσει «Τι είναι αδερφή;» μπορείτε να πείτε «Αδερφή είναι μια λέξη της αργκό που χρησιμοποιείται για να πληγώσει και να υποτιμήσει ανθρώπους που έχουν σεξουαλική ή και ρομαντική έλξη για άτομα του ίδιου φύλου».
• Απαντήστε στην ερώτηση ξεκάθαρα, αντικειμενικά, με βάση την πραγματικότητα και με τρόπο κατάλληλο για κάθε ηλικία.
• Θεωρήστε πως όλες οι ερωτήσεις, ακόμα και οι σοκαριστικές, είναι αληθινές. Τελικά, από κάπου προήλθαν. Είναι πιθανώς ένα γνήσιο αίτημα για πληροφορίες, ανεξάρτητα από το πόσο σοκαριστικό μπορεί να είναι!
• Μη δίνετε περισσότερες πληροφορίες από αυτές που ζητήθηκαν ή μην θεωρείτε ότι υπάρχουν κι άλλες ερωτήσεις που δεν έγιναν.

Συζήτηση στην τάξη

Μιλώντας για τη σεξουαλική υγεία με τα παιδιά μπορεί να είναι δύσκολο, γιατί είναι ένα θέμα που αγγίζει την ιδιωτικότητά μας και την ευαλωτότητά μας. Οι ανοιχτές συζητήσεις επιτρέπουν στα παιδιά να εκφράσουν την γνώμη τους και να ανταλλάξουν πληροφορίες με ασφάλεια εντός της τάξης. Ακόμα, επιτρέπουν στα παιδιά να ασκήσουν υγιείς δεξιότητες επικοινωνίας, όπως ο σεβασμός για τα συναισθήματα των άλλων ανθρώπων, να κάνουν ερωτήσεις όταν νιώθουν ευάλωτα ή να μοιραστούν την οπτική τους.

Οι συζητήσεις στην τάξη είναι περισσότερο αποτελεσματικές αν προηγουμένους έχετε δώσει το υλικό μέσω μιας ομιλίας σας, ενός βίντεο ή μιας ανάγνωσης. Θα χρειαστεί να υπενθυμίσετε στα παιδιά τους βασικούς κανόνες στην αρχή κάθε μαθήματος και να βεβαιωθείτε ότι όλα τα παιδιά νιώθουν ασφαλή και λαμβάνουν σεβασμό κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας.

Πλεονεκτήματα της συζήτησης στην τάξη

• Βοηθά στην ανάπτυξη θετικού κλίματος.
• Οδηγεί στην ανάπτυξη του ενδιαφέροντος των παιδιών για τη σεξουαλική υγεία.
• Κάνει τα παιδιά να αισθάνονται πιο θετικά για τους εαυτούς τους και για το μαθησιακό περιβάλλον.
• Κάνει τα παιδιά να νιώθουν ότι οι αλλαγές είναι «φυσιολογικές».
• Επιτρέπει σε περισσότερα παιδιά να εμπλακούν και να εκφράσουν τις ιδέες τους.

Διαδικασία

1. Φτιάξτε μια ατμόσφαιρα που να εξασφαλίζει την ευαισθησία κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας

• Βεβαιωθείτε ότι οι βασικοί κανόνες βρίσκονται στον χώρο.
• Εισάγετε το θέμα μέσω μιας σύντομης ομιλίας, ενός βίντεο ή ενός σκετς.
• Ορίστε την ορολογία για να βεβαιωθείτε ότι όλα τα παιδιά είναι σε παρόμοιο επίπεδο κατανόησης και έχουν τις ίδιες πληροφορίες.

2. Κρατήστε τη συζήτηση

• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να λάβουν μέρος κάνοντας ερωτήσεις, προτάσεις και εκφράζοντας τις ιδέες τους.
• Εξετάστε, προτρέψτε και κατευθύνετε εκ νέου τους μαθητές να συνεισφέρουν στη συζήτηση.
• Ενθαρρύνετε τα παιδιά να θυμηθούν, να αναλύσουν, να γενικεύσουν και να προσωποποιήσουν τις πληροφορίες.
• Βεβαιωθείτε ότι οι πληροφορίες που μοιράζονται στην τάξη είναι οι σωστές (διορθώστε την παραπληροφόρηση και χρησιμοποιήστε την κατάλληλη ορολογία).

3. Τελειώστε την συζήτηση

• Βρείτε ομοφωνία ή λύση. Μιλήστε για το τι έμαθαν τα παιδιά στη συζήτηση ή κάντε μια περίληψη (κατά προτίμηση αυτή που δίνεται από τα παιδιά).

Συμβουλές για την χρήση της μεθόδου «Συζήτηση στην Τάξη»

• Παρουσιάστε γεγονότα και διορθώστε την παραπληροφόρηση.
• Βοηθήστε τα παιδιά να χρησιμοποιούν την κατάλληλη ορολογία.
• Επιμείνετε στους βασικούς κανόνες, όπως το σήκωμα του χεριού ή η ακρόαση του ατόμου που μιλάει.
• Σεβαστείτε τις ερωτήσεις ή τις αντιδράσεις των παιδιών.
• Χρησιμοποιήστε την αναμονή. Δηλαδή, την παύση που θα δώσει χρόνο να δοθούν απαντήσεις μετά από μια ερώτηση. Αυτό δίνει χρόνο στα παιδιά να σκεφτούν και να δώσουν μια πιο στοχαστική απάντηση.
• Θέστε ανοιχτές ερωτήσεις για να ενθαρρύνετε τη σκέψη σε ανώτερο επίπεδο.
• Προσέξτε τις αντιδράσεις σε σχέση με τις αξίες σας κατά τη διάρκεια της συζήτησης. Ανεξάρτητα από το τι σκέφτεστε ή το πώς νιώθετε, πρέπει να δείξετε ευαισθησία και σεβασμό).

Βίντεο

Τα βίντεο μπορεί να είναι ένας διασκεδαστικός τρόπος να εισάγετε ένα θέμα και να εγείρετε ζητήματα στο μάθημα για τη σεξουαλική υγεία. Παρότι κυκλοφορούν πολλά βίντεο, δεν είναι όλα κατάλληλα για να προβληθούν στην τάξη. Είναι σημαντικό να βρείτε τα σωστά και να τα χρησιμοποιήσετε αποτελεσματικά για να διασφαλιστεί η βελτιστοποίηση της μάθησης του παιδιού. Είναι καλή ιδέα να χρησιμοποιείτε βίντεο που είναι εγκεκριμένα από κάποιον επίσημο φορέα.

Πλεονεκτήματα από την χρήση βίντεο

• Εγείρει τη συζήτηση σπάζοντας τον πάγο για ευαίσθητα θέματα.

• Μπορεί να κάνουν εσάς να νιώσετε πιο άνετα αφού η πληροφορία δίνεται οπτικά (π.χ. η χρήση προφυλακτικού).
• Απεικονίζει περίπλοκες ή αφηρημένες έννοιες (όπως η εσωτερική ανατομία και φυσιολογία) μέσα από τρισδιάστατες ή και κινούμενες εικόνες.

Διαδικασία

1. Δείτε τα βίντεο πριν τα προβάλετε

• Χρησιμοποιήστε μόνο τα μέρη του βίντεο που ταιριάζουν με τα θέματα του μαθήματος.
• Βεβαιωθείτε ότι τα βίντεο είναι κατάλληλα για την ηλικία των παιδιών.
• Δώστε την ευκαιρία στους γονείς και σε άλλα μέλη της κοινότητας να δουν τα βίντεο.
• Αξιολογήστε τις πηγές σας πριν τις χρησιμοποιήσετε στην τάξη.

2. Προετοιμάστε την τάξη

• Ελέγξτε τον εξοπλισμό (βιντεοπροβολέα, υπολογιστή, ίντερνετ).
• Κανονίστε τις θέσεις για την προβολή.
• Ετοιμάστε από πριν το βίντεο.

3. Συμπεριλάβετε εισαγωγικές δραστηριότητες

• Ελέγξτε το λεξιλόγιο ή τις βασικές έννοιες.
• Ζητήστε από τα παιδιά να προβλέψουν τι θα δουν και τι θα μάθουν.
• Δώστε από πριν εστιασμένες ερωτήσεις.

4. Τμηματοποιήστε την παρακολούθηση

• Διακόψτε το βίντεο πριν και μετά από σημαντικά σημεία για να τονίσετε μια συγκεκριμένη ιδέα ή για να ελέγξετε το επίπεδο κατανόησης.
• Ζητήστε από τα παιδιά να συνδέσουν αυτό που βλέπουν με άλλα θέματα ή με γεγονότα της πραγματικής ζωής.
• Διακόψτε το βίντεο για να δημιουργήσετε μια στατική εικόνα όταν χρησιμοποιούνται σημαντικές απεικονίσεις.

5. Συμπεριλάβετε δραστηριότητες συνέχειας

• Χρησιμοποιήστε τη μέθοδο της συζήτησης σε μικρές ομάδες, τα παιχνίδια ρόλων ή ένα κουίζ για να ενισχύσετε τη μάθηση.

Συμβουλές για τη χρήση των βίντεο

• Να θυμάστε ότι όλα τα βίντεο έχουν το κουμπί «Stop».
• Αφήστε τα φώτα αναμμένα για να ενισχύσετε την ιδέα ότι τα βίντεο δεν είναι μια παθητική διασκέδαση.

Χρήση Κουίζ

Δημιουργήστε τα δικά σας κουίζ και ενθαρρύνετε τα παιδιά να αξιολογήσουν τις γνώσεις τους μετά από κάθε μάθημα. Αξιοποιήστε τις λάθος απαντήσεις ανοίγοντας ξανά τα θέματα που χρειάζεται να δείτε ξανά με τα παιδιά. Χρησιμοποιήστε διαδικτυακά εργαλεία για να δημιουργήσετε τα κουίζ. Για παράδειγμα, Google Forms, surveymonkey, εργαλεία που προσφέρουν οι πλατφόρμες e-class και e-me.

Ενημέρωση γονέων/κηδεμόνων

Οι γονείς είναι σημαντικό να ενημερωθούν από πριν, ώστε να γνωρίζουν τους στόχους της εκπαίδευσης,  και τους θεματικούς άξονες που θα αναπτυχθούν σε γενικές γραμμές σε όλη την διάρκεια του προγράμματος εκπαίδευσης για τη σεξουαλική υγεία. Αν υπάρχει η δυνατότητα, πιο αποτελεσματική θα ήταν η διοργάνωση μιας ενημερωτικής συνάντησης με στόχο την ενημέρωση των γονέων/κηδεμόνων γύρω από τα θέματα που άπτονται της σεξουαλικής υγείας, η διάλυση κοινών μύθων γύρω από την σεξουαλική εκπαίδευση και οι επιστημονικά τεκμηριωμένες απαντήσεις στις ερωτήσεις τους. Στο ίδιο πλαίσιο, μπορείτε να προσκαλέσετε επαγγελματίες στο πεδίο με σκοπό να βοηθήσουν τους γονείς/κηδεμόνες να ενισχύσουν την κατανόηση των θεμάτων αυτών. Σε περίπτωση που η συνάντηση δεν είναι εφικτή, μπορείτε να ετοιμάσετε ενημερωτικά φυλλάδια συμπεριλαμβάνοντας όλη την πληροφορία που θεωρείτε σημαντική, καθώς και τη ρητή αναφορά σας ότι είστε διαθέσιμος/-η να επικοινωνήσουν μαζί σας για περαιτέρω πληροφορίες και συζήτηση, αναγράφοντας σαφώς και τους τρόπους που μπορούν να επικοινωνήσουν μαζί σας. Μπορείτε, ακόμα, να συμπεριλάβετε έγκυρες πηγές πληροφόρησης σχετικά με την σεξουαλική εκπαίδευση.

^[1] Αποτελεί μια προσέγγιση κατά την οποία η φροντίδα των ανθρώπων που φέρουν τραύμα ασκείται με τρόπο που αποκλείει τον εκ νέου τραυματισμό τους.