"Η παντοδυναμία του έρωτα ποτέ ίσως δεν εκδηλώνεται πιο έντονη απ’ ότι στις παρεκκλίσεις αυτού του είδους".
«Φαίνεται πως κάθε υγιές άτομο μπορεί να προσθέσει στον φυσιολογικό σεξουαλικό σκοπό κάτι τι που να μπορεί να χαρακτηριστεί ως διεστραμμένο και η γενική ισχύς αυτής της ανακάλυψης είναι από μόνη της αρκετή για να δείξει το πόσο απρόσφορη είναι η χρήση του όρου διαστροφή ως όρου μομφής». S. Freud, “Τρεις πραγματείες για τη θεωρία της σεξουαλικότητας”
Οι διαστροφές είναι σεξουαλικές δραστηριότητες οι οποίες είτε (α) εκτείνονται στην ανατομική έννοια, πέρα από τις περιοχές του σώματος που προορίζονται για σεξουαλική ένωση, είτε, (β) όταν ο οργασμός επιτυγχάνεται σε ορισμένες εξωτερικές συνθήκες, οι οποίες μπορεί να είναι αρκετές από μόνες τους ώστε να φέρουν σεξουαλική ευχαρίστηση (φετιχισμός, ηδονοβλεψία, επιδειξιμανία, σαδομαζοχισμός), είτε, (γ) παρατείνουν τις ενδιάμεσες σχέσεις με το σεξουαλικό αντικείμενο, οι οποίες θα έπρεπε φυσιολογικά να διεκπεραιωθούν γρήγορα προκειμένου να ολοκληρωθεί ο τελικός σεξουαλικός σκοπός. Η ομοφυλοφιλία δεν υπάγεται πλέον στις διαστροφές.
Το σεξουαλικά διεστραμμένο άτομο βρίσκει την απόλαυση σε φαντασιώσεις και/ή συμπεριφορές που ανταποκρίνονται σε πολύ συγκεκριμένες και στερεοτυπικές «εμμονές» σε ένα αντικείμενο-φετίχ, μια ερωτογενή ζώνη, μια παιδική χειρονομία, μια σαδομαζοχιστική ή επιδειξιομανή-ηδονοβλεπτική συνιστώσα της σεξουαλικότητας, ή ακόμη σε ένα συγκεκριμένο τύπο προσώπων. Στο διαστροφικό άτομο η σεξουαλικότητα λειτουργεί με την αναζήτηση της διέγερσης και όχι σύμφωνα με την αρχή της ηδονής προσβλέποντας στη μείωση της έντασης και στην εκφόρτιση.
Η επιλογή του διαστροφικού αντικειμένου μοιάζει να συντηρεί την αυταπάτη της μη ετερότητας και ταυτόχρονα λειτουργεί ως διαχωριστικό ανάμεσα στο υποκείμενο και την ένωση με τον άλλον, χωρίς αυτά τα δύο να συγκρούονται μεταξύ τους. Για παράδειγμα, το αντικείμενο φετίχ είναι συχνά ένα πράγμα που παρεμβάλλεται ανάμεσα στο υποκείμενο και τον άλλον – οι γόβες, οι κάλτσες, τα εσώρουχα κ.λπ. – που εμποδίζουν την κατάσαρκη, απτική, σωματική επαφή. Επίσης, ο φετιχιστής αναζητά την ηδονή στο pars pro toto (το μέρος αντί του όλου), κάτι που μπορεί να εκληφθεί ως άρνηση να ενωθεί με το ολικό αντικείμενο και άρα να υποδουλωθεί σ’ αυτό. Κάτι ανάλογο συμβαίνει συμβολικά και με το σύνθετο τελετουργικό πολλών διαστροφικών πρακτικών. Σαν να εγκαθιστά μια απόσταση από το αντικείμενο του πόθου και μια διστακτική, προοδευτική προσέγγιση, όπως η γάτα που κάνει ένα σωρό κύκλους πριν πλησιάσει το φαγητό που της έβαλαν. Ο κοινός παρονομαστής αυτών των πρακτικών είναι η αποκλειστική πόλωση του προσώπου του/της ερωτικού συντρόφου.
«Ο διεστραμμένος είναι βαθιά δύσπιστος απέναντι στη σαγήνη και επιχειρεί να την κωδικοποιήσει. Επιχειρεί να συγκεκριμενοποιήσει τους κανόνες της, να τους τυποποιήσει σ’ ένα κείμενο, να του διατυπώσει σε μια συμφωνία. Μ’ αυτόν τον τρόπο παραβαίνει τον θεμελιώδη κανόνα, αυτόν του μυστικού. Αντί να τηρεί το εύκαμπτο εθιμοτυπικό, την ήπια αναμέτρηση της σαγήνης, ο διεστραμμένος θέλει να καθιερώσει ένα άκαμπτο εθιμοτυπικό, μια άτεγκτη μονομαχία. Ανάγοντας τον κανόνα σε κάτι το ιερό και το πρόστυχο, στοχεύοντάς τον ως σκοπό, δηλαδή ως νόμο, χαράζει μια απόλυτη άμυνα: το θέατρο του κανόνα παίρνει το επάνω χέρι, όπως στην υστερία, όπου το πάνω χέρι το παίρνει το θέατρο του σώματος». Jean Baudrillard, Περί Σαγήνης
Η σεξουαλική διαστροφή θα μπορούσε να αποκαλεστεί και σεξουαλική εξάρτηση καθώς το υποκείμενο εξαρτάται από συγκεκριμένες σεξουαλικές πρακτικές, δηλαδή μια κατάσταση όπου αισθάνεται εξαναγκασμένο να ακολουθήσει ένα συγκεκριμένο σενάριο στη σεξουαλική του ζωή χωρίς κανένα περιθώριο επιλογής ή ελευθερίας.
Παρουσιάζει ενδιαφέρον πόσο αιχμάλωτο παραμένει το διαστροφικό άτομο από αυτή τη λύση που βρήκε, προκειμένου να αντιμετωπίσει τις δραματικές συγκρούσεις της παιδικής και εφηβικής του ηλικίας, τη δυσκολία της ανθρώπινης ύπαρξης, το αίνιγμα της σεξουαλικότητας των γονέων και της δικής του και τη δοκιμασία της διαφοράς των φύλων. Ολόκληρη η ενέργειά του καταναλώνεται στη σεξουαλική του ζωή, εκεί παθιάζεται, εκεί ζωντανεύει, ενώ είναι απαθές, σα νεκρό, όσο δεν ασχολείται με αυτήν. Όσο το μυστικό του παραμένει επτασφράγιστο μέσα στο μαυσωλείο, χτισμένο με όποια διαθέσιμα υλικά μίσους και επιθετικότητας, θα ξεφεύγει από τη μελαγχολία. Αν υπάρξει διαρροή, παραμονεύει η κατάρρευση.
Επιμέλεια: Έλενα Σκαρπίδου
Πηγές:
“Καταδικασμένοι να απολαμβάνουν, Ρόλος του αντικειμένου, διαχείριση του ευνουχισμού και ενορμητική οικονομία στη διαστροφική σεξουαλικότητα”, Γ. Κούριας,“Όψεις της Σεξουαλικότητας”, περιοδικό «Εκ Των Υστέρων».
“Λεξιλόγιο της Ψυχανάλυσης”, Laplanche και Pontalis
“Τρεις Πραγματείες για τη Σεξουαλικότητα”, S. Freud
“Περί Σαγήνης”, Jean Baudrillard